Sosna jest w naszym kraju, tak popularna, że w zasadzie opisać by ją można, jednym zdaniem, tak jak konia w średniowiecznej encyklopedii polskiej: „Koń, jaki jest, każdy widzi”. To tylko pozory. Przechodząc obok sosny, czy też spacerując po sosnowym lesie, nie każdy wie, że jest to jedno z najstarszych drzew. Sosny pojawiły się na ziemi około 200 milionów lat temu!

W związku z tym sosna występuje w wielu wierzeniach i obrzędach ludowych. Uosabia w nich długowieczność, wytrzymałość, zdrowie, a jednocześnie: samotność, żal, smutek. Dawniej do grobu wrzucano zmarłym gałązki sosny, aby wzmocnić odlatującą duszę. Sosna uosabia długowieczność, wytrzymałość, zdrowie, a jednocześnie: samotność, żal, smutek

Sosna zajmuje około 67% lasów polskich i jest podstawowym gatunkiem lasotwórczym. Rośnie na glebach ubogich suchych, jak i na glebach żyznych, wilgotnych. Najlepiej  wzrasta na siedliskach borowych.  Ciekawostką jest także to, czego nie widzimy gołym okiem, sosna bowiem, w zależności od podłoża, potrafi wytworzyć specyficzny system korzeniowy, Na ziemiach ubogich jest on dużo większy niż na bogatych. Rosnąc na skałach i glebach płytkich, potrafi tak ukształtować system korzeniowy, rozwinąć go płasko, by utrzymać się w podłożu.

Morfologia sosny zwyczajnej

Sosna zwyczajna rosnąca w zwarciu ma prosty pień i małą, wysoko osadzoną koronę. Na otwartej przestrzeni stare, samotne drzewa mają pień krótki i szeroką parasolowatą koronę.

Igły sosny zwyczajnej wyrastają po dwie na pędzie skróconym. Są zwykle nieco skręcone wzdłuż osi, sztywne, drobno piłkowane.

Kwiaty sosny zwyczajnej są jednopłciowe: męskie są siarkowożółte, skupione u nasady tegorocznych pędów, żeńskie zebrane w szyszeczkowate kwiatostany, osadzone pojedynczo lub po parę na szczytach tegorocznych pędów, zielonkawe lub czerwonawe. Drzewa są jednopienne.

Szyszki sosny zwyczajnej mają zakrzywiony trzonek. Są jajowato- stożkowate. Nasiona trójkątne, spłaszczone z jednej strony, z obejmującym je kleszczowato skrzydełkiem, 3-4 razy dłuższym od nasienia.

Spośród 80 gatunków sosny występujących na naszej półkuli należy wspomnieć gatunki rodzime, do których należy kosodrzewina i limba, które rosną tylko w wysokich górach. Również rodzima jest sosna błotna występująca na bagnach i torfowiskach na Podhalu, Orawie i w Sudetach. Dorasta ona do 10 metrów wysokości.  Rzadziej można spotkać w naszych lasach sosnę czarną o długich do 15 cm igłach. Pochodzi ona z Europy południowej i ze względu na znaczną odporność na zadymianie, jest sadzona w okolicach przemysłowych. 80 gatunków sosny występujących na naszej półkuli

Najgrubsza w Polsce sosna rośnie w Nadleśnictwie Sulechów i ma w obwodzie 568  cm !Z sosny pozyskujemy nie tylko drewno, właściwie każda jej część jest wartościowa i wykorzystywana. Pozyskujemy z sosny żywicę, z młodych pędów produkujemy między innymi syropy, z korzeni wydobywamy terpentynę.

Sosnowe łyko i miazga były w dawnych czasach źródłem słodkiego, odżywczego soku, który dawał pożywienie wielu ludziom w okresie przednówka. W ruskich latopisach i starych skandynawskich księgach można znaleźć opisy masowego obdzierania z kory sosen i brzóz na przedwiośniu. Łyko i miazgę jedzono na surowo, ale też gotowano i suszono, dodając do zup i chleba. Młode majowe pąki sosy są smaczne i zawierają dużo witaminy C. Zalewając je wodą z cukrem, uzyskujemy syrop o działaniu wykrztuśnym, napotnym, bakteriobójczym i moczopędnym.

Sośnina znajdowała niezliczone zastosowania. Na przykład u Laskowiaków
w Puszczy Sandomierskiej płoty wokół chałup wykonywane były z dranic, szczypanych specjalnymi narzędziami, natomiast „dartych” fragmentów korzeni sosny używano do wyrobu koszyków. Surowiec ten miał niesamowitą trwałość, a duże nasączenie żywicą sprawiało, że „nie imał się go żaden robak”. Sosnowe łyko i miazga były w dawnych czasach źródłem słodkiego, odżywczego soku

Jednym  z ważniejszych produktów niedrzewnych otrzymywanych z tego gatunku jest żywica, której zbiorem w lasach trudniło się wielu ludzi. Główne składniki żywicy to terpentyna i kalafonia używane w przemyśle farmaceutycznym, papierniczym, lakierniczym, a nawet w produkcji materiałów wybuchowych. Z igliwia sosnowego wyrabia się olejki eteryczne, natomiast z karpiny sosnowej (podziemna część pnia) w drodze suchej destylacji uzyskuje się smołę, terpentynę i dziegieć.     

Jako drzewo tak popularne trafiła sosna do poezji, literatury i malarstwa.

 W „Ludziach bezdomnych” Żeromskiego, pod rozdartą sosną dr Judym rozpatrywał swoje dramatyczne koleje losu.  w 1985 roku, Górale podarowali Papieżowi Janowi Pawłowi II sosenkę z Podhala

Warto wiedzieć, że 1985 roku, Górale podarowali Papieżowi Janowi Pawłowi II sosenkę z Podhala. Została posadzona w Ogrodach Watykańskich. Niestety po kilku latach uschła. Z tęsknoty?